Atopowe zapalenie skóry – Dietoterapia i emocje cz.1

Atopowe zapalenie skóry a dieta

Atopowe Zapalenie Skóry jest nazywane chorobą cywilizacyjną lub też chorobą XXI wieku. Wpływ na to ma przede wszystkim nieustannie zwiększająca się liczba zachorowań. Ocenia się, że obecnie w Europie choroba ta dotyczy jednego na pięcioro dzieci. U dorosłych liczba chorych jest nieco mniejsza, co nie zmienia faktu, że w ciągu ostatnich dziesięcioleci częstość występowania tej choroby wzrosła ponad trzykrotnie.

Atopowe Zapalenie Skóry uważane jest obecnie za chorobę uwarunkowaną wieloma czynnikami. Diagnozowane na podstawie objawów w postaci ogólnej suchości skóry, świądu o różnym nasileniu i różnego rodzaju wykwitów skórnych. Powodów takich objawów doszukuje się w złożonych interakcjach pomiędzy czynnikami genetycznymi oraz środowiskowymi. Mimo twierdzeń, że AZS częściej występuje u dzieci, których rodzice chorują na AZS, astmę lub innego rodzaju choroby alergiczne, nie ma jednoznacznie określonych czynników genetycznych, które warunkowały by powstawanie choroby.

Dietoterapia

Do refleksji nad jakością wpływem pożywienia na zachorowalność i przebieg AZS skłania fakt przewagi występowania tej choroby w krajach wysoko rozwiniętych. Obecnie powszechnym w diecie jest stosowanie produktów wysoce przetworzonych przemysłowo. Producenci wytwarzając duże ilości pożywienia chcą również zapewnić dłuższą jego przydatność do spożycia, stąd dodatki konserwantów. Część z dodawanych do żywności związków chemicznych jest nieszkodliwa. Dotyczy to głównie substancji pochodzenia naturalnego, jak np. chlorofilu. Jednak w przypadku osób szczególnie wrażliwych, a do takich należą dzieci, stosowanie pożywienia z dużą ilością substancji dodatkowych może prowokować objawy związane z ich nietolerancją i zaostrzenie stanów chorobowych dotyczących chorób z grupy atopowej. Na przebieg egzemy niekorzystny wpływ mają przede wszystkim barwniki azowe oraz substancje konserwujące o charakterze benzoesanu. Im mniejszy stopień przetworzenia żywności, tym mniejsze ryzyko stosowania w niej substancji dodatkowych.

Dieta eliminacyjna - czy to ma sens?

Podstawowym celem wprowadzania leczenia w AZS jest łagodzenie objawów choroby. Proponowane terapie skupiają się przede wszystkim na eliminacji lub łagodzeniu intensywnych napadów świądu, który znacznie pogarsza jakość życia. Dalsze działania są najczęściej próbą łagodzenia i zaleczania  zmian skórnych  oraz wzmacnianiem bariery ochronnej naskórka.

Często z Atopowym Zapaleniem Skóry współistnieją tendencje do alergii, szczególnie alergii pokarmowych. Powszechnie znanym i stosowanym schematem jest stosowanie dietoterapii opartej na diecie eliminacyjnej. Podstawowym problemem w takiej diecie jest jednak przewidzenie, czy i w jakim czasie pacjent będzie reagował na dane pożywienie. Schemat postępowania powinien trwać w określonym czasie, zakończyć się oceną i dalszą decyzją dotyczącą kolejnych kroków. W pierwszym etapie eliminacji konkretnych produktów można zauważyć korzyści związane z łagodzeniem objawów atopii. Jednak w takim modelu nie można mówić o całkowitym wyleczeniu z choroby.

Niepowodzenie takiej diety może być spowodowane wieloma czynnikami. Podstawowym może być fakt, że w konkretnym przypadku zdiagnozowanego AZS nie ma współistniejącej nietolerancji pokarmowej. Również okres prowadzenia diety może być zbyt krótki lub pożywienie nietolerowane przez pacjenta trudne do zidentyfikowania. W przypadku wszystkich chorych, a szczególnie dzieci, prowadzenie diety eliminacyjnej w dłuższym okresie czasu może prowadzić do wielu niedoborów w organizmie. Często słyszę od rodziców małych dzieci, że tak naprawdę nie mają już co eliminować z diety, a objawy nie chcą ustąpić. Zdarza się również, że pozornie objawy ustają, by powrócić nawet po kilku miesiącach we wzmożonej postaci. Jeżeli występuje pewność, że konkretny produkt wzmaga objawy AZS, należy go wyeliminować z diety. W innych przypadkach diety eliminacyjne na losowe produkty żywnościowe nie przynoszą żadnych korzyści, a jedynie ryzyko niedożywienia.

Dieta z niską zawartością histaminy

U dużej grupy osób chorych na AZS testy skórne, analiza specyficznych przeciwciał IgE przeciwko alergenom pokarmowym z surowicy krwi lub doustne prowokacje potencjalnymi alergenami nie potwierdzają nadwrażliwości na określone produkty spożywcze. Mimo tego, że nie są stwierdzone u nich alergie pokarmowe, pacjenci często zauważają, że nasilenie objawów AZS jest skorelowane ze spożyciem konkretnych produktów. Takie objawy najczęściej są powodowane nietolerancją histaminy.

Histamina jest organicznym związkiem chemicznym naturalnie występującym w organizmie człowieka. Pełni ona przede wszystkim funkcję mediatora procesów zapalnych, neuroprzekaźnika, a także pobudza wydzielanie kwasów żołądkowych. Do uwolnienia histaminy dochodzi przez reakcję antygenu z przeciwciałami znajdującymi się we krwi. Również czynniki zewnętrzne (takie jak zimno, wysoka temperatura, ucisk), które niszczą komórki magazynujące histaminę (głównie komórki skóry, płuc, błona śluzowa nosa i żołądka) powodują jej przedostanie się do krwioobiegu i rozwój reakcji zapalnej. Stąd wniosek, że dodatkowe dostarczanie z zewnątrz pożywienia bogatego w histaminę wzmaga procesy zapalne w organizmie. Szczególnie u osób wrażliwych na podwyższony poziom histaminy, czyli chorych na AZS.

Stosowane obecnie leki mające na celu łagodzenie objawów AZS to leki przeciwalergiczne – przeciwhistaminowe. Są to substancje chemiczne, których zadaniem jest hamowanie działania prozapalnego histaminy w organizmie przez powstrzymanie reakcji komórek ciała. Nietolerancja histaminy jest zaliczana do grupy nadwrażliwości IgE niezależnych. Jest określana jako farmakologiczna nietolerancja pokarmowa. Najbardziej wiarygodnym sposobem stwierdzenia nadwrażliwości na histaminę pozostają próby prowokacji pokarmowych. Objawy zatrucia histaminą przy spożyciu konkretnej ilości histaminy oszacowane zostały przez Amerykańską Agencję Żywności i Leków na 500 mg/kg. Dane te dotyczą osób dorosłych i zdrowych. Oznacza to, że w przypadku dzieci ilość będzie zapewne dużo mniejsza, a poza tym reakcja osób wrażliwych na wzrost histaminy zdecydowanie silniejsza przy mniejszych dawkach. Jeżeli stosujesz leki przeciwhistaminowe, których dawka często wzrasta z czasem stosowania i dokładane są coraz większe ilości różnych preparatów, to warto sprawdzić na sobie samym działanie diety z wyłączeniem produktów bogatych w histaminę.

Indywidualna terapia

Wykaz produktów z dużą zawartością histaminy

Lp

Produkt

Zawartość (mg/kg)

Lp

Produkt

Zawartość (mg/kg)

1

Parmezan

100 – 5 800

14

Sok pomarańczowy

  462

2

Kiełbasy

3 572

15

Mandarynka

  429

3

Tuńczyk

2 927

16

Winogrona

  315

4

Makrela

2 476

17

Czerwone wino

  287

5

Kapusta kiszona

2 300

18

Kawa

  282

6

Wieprzowina

2 067

19

Truskawki 

  257

7

Szpinak

1 358

20

Kakao

  177

8

Zielona herbata

  878

21

Czekolada

  162

9

Orzeszki ziemne

  635

22

Białe wino

  162

10

Pomarańcze

  632

23

Ananas

  158

11

Pomidor

  557

24

Jajko

  136

12

Ser żółty

  533

25

Piwo

  118

13

Banan

  495

26

Dorsz

    77

Dieta pozbawiona produktów bogatych w histaminę pozwala organizmowi na wyciszenie stanów zapalnych i tym samym radykalne złagodzenie objawów choroby. Każdy przypadek, każda osoba jest inna. Jeżeli zależy Tobie na całkowitym wyleczeniu Atopowego Zapalenia Skóry to niezbędne jest indywidualne podejście do Ciebie, co wiąże się również z bardzo indywidualnym podejściem dietetycznym. Ogólne wskazówki u różnych osób przynoszą różne efekty. Dopiero idealnie skrojona na miarę konkretnej osoby terapia jest w całości efektywna.

Indywidualna terapia

Exit mobile version